Urządzenia nazywane potocznie ładowarkami teleskopowymi to tak naprawdę wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia. Zgodnie z definicją stanowią dźwignicę z przymocowaną platformą, widłami lub innymi urządzeniami służącymi do manipulowania ładunkami. Jako specjalistyczne maszyny robocze znalazły zastosowanie przy różnego rodzaju pracach ze względu na kompaktową budowę oraz możliwość pracy w trudnych warunkach. Najczęściej spotykane w rolnictwie i na budowie. Ich główną zaletą jest wszechstronność i wielozadaniowość, którą zawdzięczają zmiennemu osprzętowi takiemu jak łyżki, wciągarka z liną, hak lub żuraw.

Zastosowanie

Ładowarki teleskopowe należą do urządzeń uniwersalnych, ponieważ sprawdzają się nie tylko w budownictwie i rolnictwie, ale także w pracach kopalnianych, w leśnictwie i przemyśle drzewnym, można je również spotkać w portach morskich i lotnictwie.

Do branż, w których najczęściej wykorzystuje się wózki specjalizowane, zaliczamy budownictwo, transport, uprawę i hodowlę zwierząt. Obecnie technologia zastosowana w tych urządzeniach powoduje, że ładowarki teleskopowe mają znacznie większy potencjał niż wspomniane branże.

Wykorzystanie ładowarek teleskopowych w rolnictwie

Dzięki szerokiej gamie osprzętu rolniczego specjalizowane wózki jezdniowe z powodzeniem wykorzystuje się przy hodowli zwierząt, uprawach roślin, sadownictwie. Nadają się zarówno do prac porządkowych, rozładunku i załadunku ciężkich przedmiotów czy nawozów, ale także przewożenia belek siana i pasz. W gospodarstwach nastawionych na uprawy np. owocach, ładowarki teleskopowe używane są do transportu płodów rolnych, układania ich w magazynach itp.

Śmiało można powiedzieć, że wózki specjalizowane stanowią alternatywę dla ciągników. Są niezastąpione przy transporcie materiałów sypkich. Producenci stale zwiększają ich użyteczność poprzez wyposażanie w dodatkowy osprzęt np. łyżki, chwytaki, świdry, ostrza do nabijania snopków i wiele innych, co umożliwia sięganie po nie w transporcie słomy, sina, zielonki, a także do uprawy gleby, siania, zielonych żniw czy oczyszczania terenu.

Typy ładowarek teleskopowych

Maszyny tego rodzaju klasyfikuje się ze względu na miejsce umieszczenia kabiny operatora, dlatego wyróżniamy:

  • ładowarki czołowe, w których kabina operatora jest sztywno i stale przytwierdzona. Niektórzy producenci oferują modele ze skrętnymi osiami. W wózkach specjalizowanych sztywnych zakres udźwigu sięga od 1,5 do 21 ton, zaś wysięg to zakres od 2 do 19 m.
  • wózki jezdniowe obrotowe wyposażone są w głowicę obrotową oraz dwie pary podpór stabilizujących.  Urządzenia te potocznie nazywane obrotówkami posiadają udźwig w zakresie 3-5 ton, natomiast wysięg oscyluje od 15 do 30 m.

Operator wózka jezdniowego musi spełniać poniższe wymagania:

  • ukończone 18 lat
  • ukończony kurs operatora wózka
  • kurs wymiany butli gazowej, jeśli w zakładzie użytkowane są wózki napędzane LPG
  • zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania tego typu prac

Zastosowanie w budownictwie

Wózki specjalizowane są niezastąpione w budownictwie, ponieważ mają duże możliwości udźwigu, w niektórych modelach nawet powyżej 20 ton. Można z nich korzystać w trakcie niesprzyjających warunków atmosferycznych, niesamowicie przyspieszają wszelkie prace. Wózek jezdniowy specjalizowany obrotowy wykorzystywany na budowie umożliwia sprawnie rozładować ładunek na paletach, pracować jako dźwig oraz przetransportować materiał na dużą wysokość z niesamowitą dokładnością.

Program szkolenia

Celem kursu obsługi wózków jezdniowych podnośnikowych jest przekazanie uczestnikom niezbędnej wiedzy teoretycznej oraz praktycznej, przygotowanie do egzaminu państwowego, a takżeudzielenie pomocnych w codziennej pracy wskazówek.

Na każdym kursie muszą znaleźć się zagadnienia z zakresu:

  • aktów prawnych dotyczące ładowarek teleskopowych;
  • wymaganych uprawnień;
  • dozoru technicznego i rodzajów wózków jezdniowych podnośnikowych specjalizowanych ze zmiennym wysięgiem;
  • budowy wózków jezdniowych podnośnikowych specjalizowanych ze zmiennym wysięgiem – napęd, wysięgnik, instalacja elektryczna, układ hydrauliczny, układ hamulcowy, osprzęt roboczy;
  • eksploatacji – obowiązki operatora;
  • konserwacji – obowiązki konserwatora;
  • najczęstszych usterek ładowarek teleskopowych;
  • BHP oraz pierwszej pomocy przy obsłudze i konserwacji wózków jezdniowych podnośnikowych specjalizowanych ze zmiennym wysięgiem.

Osprzęt

W celu manipulowania ładunkami używa się różnego rodzaju oprzyrządowania roboczego, które sprawia, że maszyna jest bardziej specjalistyczna i precyzyjna, a użytkownicy uzyskują większą funkcjonalność i stabilność maszyny.  Ważne jest, aby zawsze mieć na uwadze odpowiedni schemat dopuszczalnego obciążenia. Do elementów wymiennych możemy zaliczyć:

Łyżki – pozwalają obsługiwać materiały sypkie;

Liny – potrzebne wówczas, gdy wykorzystuje się żurawia z wciągarką;

Zawiesia – osprzęt pomocniczy do którego należą liny stalowe, włókienne, lacuchy lub taśmy;

Haki – osprzęt roboczy wchodzący w skład żurawia przeładunkowego;

Szeroka gama dodatkowego oprzyrządowania roboczego pozwala na wykonywanie::

  • układania w stosy
  • czyszczenia i mycia
  • koszenia i mulczowania
  • przycinania drzew i żywopłotów
  • prowadzenia prac zimowych
  • podawania paszy
  • obsługi bel
  • prac w stajni
  • obsługi kiszonki

Ładowarka teleskopowa jako dźwig

Nośnik teleskopowy jest urządzeniem podnoszącym, jednak może być stosowany jako dźwig – powoduje to jeszcze szerszy wachlarz jego zastosowań. W szczególnych przypadkach, przy zastosowaniu odpowiednich środków (np. klatki montowanej na widłach) można wykorzystać ładowarkę teleskopową do podnoszenia osób.

Bezpieczeństwo w eksploatacji

Do obowiązków pracodawcy należy regularna kontrola bezpieczeństwa i higiena pracy operatora ładowarki, a szczególny nacisk powinno kłaść się na systematyczne sprawdzanie stanu technicznego maszyn. Pierwszym krokiem w zapewnieniu swoim pracownikom spokojnych warunków pracy jest dobranie odpowiedniego urządzenia do typu wykonywanych prac oraz specyfiki miejsca.

Kolejnym krokiem jest kompleksowe przeszkolenie operatora w obsłudze konkretnego modelu maszyny wykorzystywanej w firmie. Utrzymywanie urządzeń w dobrym stanie technicznym to także obowiązek pracodawcy – to on w razie problemów wzywa serwis.

Jeszcze przed wprowadzeniem nośników do ruchu po terenie przedsiębiorstwa należy sporządzić odpowiedni regulamin określający zasady poruszania się na terenie zakładu, a szczególnie:

  • dopuszczalne prędkości w pomieszczeniach magazynowych
  • system oznakowania
  • wykaz stref szczególnie niebezpiecznych
  • lista ścieżek wyłączonych dla ruchu ładowarek

Konserwacja

Konserwacja nośnika teleskopowego przebiegać powinna w terminach określonych w instrukcji eksploatacji urządzenia. Regularnie należy sprawdzać stan techniczny mechanizmów napędowych, układów hamulcowych i wysięgnika. Raz w roku należy sprawdzić konstrukcję nośną oraz instalacje przeciwpożarową. Istotna jest kontrola urządzeń sterowniczych, sygnalizacyjnych, oświetlenia i ograniczników ruchowych. Systematyczność w przeprowadzaniu przeglądów pozwoli uniknąć usterek, ale przede wszystkim wypadków.

Nadzór nad dziennikiem konserwacji urządzenia, księgą rewizyjną oraz kwalifikacjami operatorów i konserwatorów pełni inspektor Urzędu Dozoru Technicznego.